Тэмдэглэлийн талаар:
юм юм
Миний холбоосууд
*
*
*
*
|
Нанба Тазүко- Шүүхэд ялаад бид өөрсдөө Чингис хаан кино хийнэ
Их Монгол гүрэн байгуулагдсаны 800 жилийн ой хэмээн дээд доодгүй хөл толгойгоо алдан , хөлхөж явсаар нэгэн жилийг ардаа хийцгээв Монголчууд бид. Дэлхийн алдартай одууд гэхээсээ 40-50 настангуудын залуу насны дурсамжууд гэмээр гадаад хамтлагууд урин авчирж, үзэж сонирхоцгоон баярлацгаалаа. Энэ ойн жилийн гол цөм нь олон жил монгол түмний хүсэн хүлээж байсан Чингис хаан кино болох ёстой байсан. Япон Монголын хамтарсан Чингис хаан киноны талаар анх сонссон маань 2003 он. Ярилцлагын маань гол баатар Нанба Тазүко сан киноныхоо бэлтгэл ажлын талаар ярилцмаар байна гэснээр уулзаж байсан юм. Нанба сан тэгэхэд киногоо 800 жилийн ойд амжиж хийхийн тулд хийж байгаа зүйл, учирж байгаа бэрхшээлийн талаар ярьж байсан билээ. Монгол Японы хамтарсан Чингис хаан киноны бэлтгэл ажлын хэсгийг удирдаж байсан Нанба сан 80 гаруй компанид хүсэлт тавин, мөнгө цуглуулж, тэр үед үнэхээр л Чингис хаанаар амьсгалж байсан юм. 4 жилийн дараа дахин уулзлаа. Бүх юм өөрчлөгджээ. Олон жилийн хөдөлмөрөө зориулсан Чингис хаан киногоо ч өөр хүнд алдаж, эдийн засаг, нэр хүндийн хувьд ч хохирол амсан, одоо шүүхэд хандаад байгаа гэнэ. Ингээд Нанба сантай хийсэн ярилцлагаа уншигч олонд хүргэе.
800 жилийн ойгоор Чингис хаан кино хийе гэсэн санаа анх хэзээ төрсөн юм бэ?
Би 2000 онд Кёкүшюзан сантай хамтран Монголд хүүхдийн ном тараах ажлаар явсан юм. Манай компани хүүхдийн зурагт сэтгүүл гаргадаг. Зурагтай ном гэдэг заавал орчуулга шаарддаггүй, хэн ч хараад ойлгодог зүйл. Энэ ажлаар яваад тэр үед Япон дахь Монголын элчин сайд байсан С.Хүрэлбаатар сантай танилцсан. Тэгэхэд анх ярилцсан бөгөөд Японд харьж ирсэний дараа С.Хүрэлбаатар сангаас Монголын их гүрэн байгуулагдсаны 800 жилийн ойд зориулан Чингис хаан кино хийе гэсэн санал албан ёсоор тавьсан.
Албан ёсоор гэхээр?
2001 оны 8 сард Япон дахь Монголын элчин сайдын яамнаас Монголын их гүрэн байгуулагдсаны 800 жилийн ойд зориулан Чингис хаан кино хийхэд туслалцаа үзүүлээч гэсэн албан бичиг ирсэн юм. Ингээд бид 2002 онд бэлтгэл ажлын хэсэг байгуулан ажилдаа орсон. Манай ажлын хэсэгт Монгол Японы киноны мэргэжилтнүүд, улс төрчид, бизнесмэнүүд багтаж байсан. Найруулагчаа монгол хүнээр тавьж, Чингис хааны залуугийн дүрд япон жүжигчин, хаан болсноос хойш үед монгол хүн тоглуулахаар шийдсэн байлаа. Найруулагч Нямгаваа, зураглаач Мандах, Оператор Шаравдорж гэж байсан.
Мэдээж кино хийхэд их мөнгө хэрэгтэй. Хэр зэрэг мөнгө цуглуулж чадсан бэ?
50 сая иен цугласан. Тоёта, Токио Дэнрёкү, Карпис. НТТ гээд олон компани хувь өргөсөн. Өөр олон компани кино гарсан хойно хандив өгөхөө мэдэгдэж байсан. Энэ мөнгө жүжигчдийн хувцас хунарын бэлтгэл, Монгол Японы хооронд явах зардал , хэвлэлийн бага хурал гээд л явсаар байгаад хүрэхээ больсон.
Тэгээд Кадокава найруулагчтай ярьсан хэрэг үү?
Кадокава өөрийгөө Чингис хааны хойд дүр хэмээн ярьдаг хүн. Чингис хааны кино хийх юмсан гэж ярьдаг гэдгийг сонсоод хандсан хэрэг. 2005 оны 12 сарын 8 нд уулзсан. Гэхдээ кино найруулаач гэж биш санхүүгийн тусламж үзүүлээч гэж хүссэн. Харин Кадокава мөнгөний тусламж үзүүлэхгүй. Хийвэл би өөрөө найруулж хийнэ. Мөнгө ч өөрөө гаргана гэж хэлсэн. Бидний хувьд өөрсдийн болзолоо тавьсан. Нэгдүгээрт Монгол Японы хамтын бүтээл тул монгол жүжигчин тоглуулах. Хоёрдугаарт бэлтгэл ажилд тусалж ирсэн ивээн тэтгэгчдийн нэрийг кинондоо оруулах. Гуравдугаарт бэлтгэх ажлын хэсгийхний хөдөлмөрийг үнэлэх ийм болзлууд тавьсан. Кадокава болж байна, гэхдээ Монголын Засгийн газрын төлөөлөгчтэй ярьж байж шийдье гэж хэлсэн. Ингээд 2006 оны 1 сард тэр үед Япон дахь Монголын элчин сайдын үүрэг гүйцэтгэгч байсан Жигжид сантай уулзуулсан. Жигжид сан ч бүх талаар тусална гэдгээ хэлсэн. Харин Кадокава гэнэт элчин сайд хангалтгүй байна. Би Монголын ерөнхийлөгчтэй уулзаж байж , кино хийх эсэхээ шийднэ. Монголын засгийн газар, Армийн бүх талын тусламжийг авбал би кино хийнэ хэмээн шаардлага тавьсан.
Тэр үед нь даварсан гар гээд гэрээ байгуулахгүй байж болоогүй юм уу?
Бидний гол зорилго бол 800 жилийн ойд Монголын ард түмэнд Чингис хаан киногоор бэлэг барих явдал. Хөрөнгө мөнгө дутагдаж байгааг хэлэх үү , зөвшөөрөхөөс өөр арга байгаагүй. Наана нь гэрээ байгуулья гэж хэлэхэд Монголын ерөнхийлөгчтэй уулзсаны дараа хийе гээд зөвшөөрөөгүй. Ингээд С.Хүрэлбаатар сантай холбоо барьж, 2006 оны 2 сарын 22 нд Монголын ерөнхийлөгч, ерөнхий сайдтай уулзуулсан. Дараа нь хэвлэлийн бага хурал болсон. Харин Монголоос буцаж ирээд бид гэрээгээ хийе гэтэл та нарт огт хамаагүй, энэ бол миний бизнес гээд биднээс холбоогоо тасалсан. Хичнээн утасдаад утсаа авахгүй. Монгол жүжигчин тоглохгүй болсоныг мэдээд мэдээж монгол тал ч уурлаж эхэлсэн.
Нямгаваа найруулагч тэгээд ямар үүргээр кинонд оролцсон хэрэг вэ?
Туслах найруулагч болгох гэж байсан ч Кадокава туслахаараа Савай гэдэг хүнийг авсан. Жирийн нэг туслах үүргээр оролцсон байх. Уг нь Нямгаваа найруулагч байсан бол арай монгол төрхтэй кино гарах байсан .
Кадокава бүх мөнгөө гаргана гэж хэлсэн юм бол Монголын засгийн газраас яагаад мөнгө гаргасан юм бэ?
Монголоос 68 сая иэн өгсөн гэсэн. Бид мэдээгүй. Хэрэв Монголын засгийн газраас ийм мөнгө өгөх байсан юм бол бид Нямгаваатай киногоо хийчих байсан.
Кадокава гэрээгээ байгуулаагүй гээд шүүхэд шууд заргалдвал болох байсан юм биш үү?
Шүүх зарга болбол кино цагтаа гарж чадахгүй. Эцсийн эцэст миний гол зорилго кино 800 жилийн ойд амжиж гарах л байлаа. Тэгээд энэ киног үзсэн. Арай хэтэрхий муу кино байна. Манай ивээн тэтгэгчдийн нэрийг ч гаргаагүй. Би бэлтгэл ажилд оролцсон , мөнгө гаргасан бүх газраар явж уучлал гуйсан. Мөнгө гол биш л дээ. Гэхдээ энэ бол Монгол Японы хамтарсан бүтээл биш, зүгээр л нэг Кадокавагийн ээлжит нэг кино болж хувирсан. Миний хувьд 800 жилийн ойгоор урлагийн сайхан бүтээл гаргая гэж бодож байсан. Энэ бүтээл нь дэлхий дахинд Монголын сурталчилгаа болж өгнө гэж бодож байсан. Би Чингис хааныг зөвхөн Монголын хүн гэж боддоггүй. Азийн бахархал гэж бодож явдаг.
Кадокавагийн Чингис хаан киног үзээд юу бодов?
Ямар ч агуулга байхгүй кино. Ийм муу кино гэж ер бодоогүй. Чингис хаан эх орон, эх эцэг, цэрэг эрсээ хэрхэн хайрладгийг ер үзүүлээгүй. Зүгээр л нэг дайны кино. Зүчи нас барах хэсэгт Чингис хаан уйлдаг хэсэг ч Монгол амьдралд таарахгүй . Ийм киногоор Монголын ард түмэнд бэлэг барья гэж бид 5 жил хөдөлмөрлөөгүй. Жишээ авахад Японы нэгэн үндэсний баатрыг Солонгосууд дур мэдэн ийм хүн байсан гээд кино хийвэл япончууд уурлана шүү дээ.
Японд энэ кино хэр гүйлгээтэй байна?
За мэдэхгүй дээ. Манай хуучин бэлтгэлийн хэсгийхэн үзэх гээд очиход бараг хүн байгаагүй. Одоо үнээ бууруулаад 700 иэн болгосон гэсэн.
Уучлаарай. Би 700 иэнээр шинэ кино битгий хэл хуучин кино ч Японд үзэж байгаагүй юм байна.
Харин тийм. Ийм кино хийх гэж бид 5 жил зүтгээгүй. Монгол жүжигчин оролцсон бол арай өөр болох байсан. Ядаж монгол хүнээс зөвлөгөө авахгүй яав даа.
Кадокава найруулагч гэж ер нь хэн юм бэ? Монголчууд бид ер мэдэхгүй юм.
Урьд нь бол сайн кино хийж байсан хүн. Том найруулагч. Том болохоор нь бид ч болгоомжилж байсан. Нямгаваа ганцаар дийлэхгүй, засгийн газраас хүн оруулсан нь дээр гэж хэлж байсан. Сайн кино болсон бол би ингэж хэрүүл зарга хийхгүй. Одоо бол би Монголын ард түмнээс уучлал гуймаар байна. Уучлаарай. Үнэхээр бид хийж чадаагүй. Чадаагүй болохоороо чимээгүй нам жим суугаад байвал болно л доо. Гэхдээ энэ кино жирийн нэг кино биш 800 жилийн ойд зориулсан кино байлаа. Тийм болохоор би дуугүй сууж чадахгүй. Манай бэлтгэл ажилд оролцсон компаниуд ч Монголд итгэхээ болих аюултай. Кадокава бол Японд олон удаа кино булааж авж байсан хүн. Хамаг юм нь бэлэн киног булаахдаа гаршсан хүн. Киноны ертөнцөд нэр хүндтэй болохоор нь хүмүүс айгаад дуугүй суудаг. Миний хувьд киноны ертөнцтэй огт хамаагүй тул шүүхэд хандаж байгаа юм.
Шүүхэд одоо заргалдаж байгаа гэсэн. Яг юуны учир гомдол гаргасан хэрэг вэ%
Дээр хэлсэн 3 болзол. Бидний болзолыг биелүүлээгүй тул заргалдаж байгаа. Нэгдүгээрт Монгол Японы хамтын бүтээл тул монгол жүжигчин тоглуулах. Хоёрдугаарт бэлтгэл ажилд тусалж ирсэн ивээн тэтгэгчдийн нэрийг кинондоо оруулах. Гуравдугаарт бэлтгэх ажлын хэсгийхний хөдөлмөрийг үнэлэх. Бидний ачаар Монголын засгийн газрын зөвшөөрөл авж, манай бэлтгэл хэсгийхний хийсэн хувцас хэрэглэлийг авчихсан хойноо одоо та нар хэрэггүй гээд холбоогоо тасалсан нь арай хэтэрсэн хэрэг. Бидний бэлтгэл ажлыг хангалтгүй байсан гэж Кадокава хэлээд байгаа. 6 сард би өмгөөлөгчтэйгөө Монгол явж, хэрхэн бэлдсэн байснаа үзүүлнэ гэж төлөвлөөд байна. Бид Кадокавагаас 150 сая иэн нэхэмжилсэн зарга үүсгээд байгаа. Киноны албан ёсны танилцуулга дээр намайг зуучлагч гэж бичсэн байсан.
150 сая иэн? Шүүхэд ялна гэж бодож байна уу? Зураг авалт эхлэхээс өмнө дээр дурдсан 3 болзол тавьсан гэрээгээ байгуулаагүй юм байна шүү дээ?
Гэрээ байгуулаагүй ч бидэнд хийж ирсэн ажлын маань талаар хангалттай материал бий. Шүүх хурал удаан үргэлжилж магадгүй ч бид ялах болно. Ялаад мөнгөө авахаараа өөрсдөө Чингис хаан кино хийнэ гэж бодож байгаа. Кино зохиол маань ч бэлэн байгаа.
Зохиол гэснээс тантай анх уулзаж байхад Иноүэ саны Аоки ооками зохиолоор кино хийнэ гэж байсан. Гэтэл Кадокавагийн кино өөр зохиолоор хийсэн байсан.
Харин тийм. Иноүэ саны зохиол Чингис хааныг агуу хаан гэдгээс гадна жирийн нэгэн хүн гэдэг талаас нь нээж харуулсан зохиол. Монголын тал ч энэ зохиолоор хийе хэмээн тохиролцсон байсан. Иноүэ сантай уулзаж явсаны хувьд ч би сайхан бэлэгдэлтэй зүйл болж байна даа хэмээн баярлаж байсан. Энэ бүтээлээр кино зохиолыг Тада сан 2 жил хэртэй бичсэн. Гэвч Кадокава өөр зохиолоор кино хийх боллоо гээд Тада саны 2 жилийн хөдөлмөрийг үнэлээгүй. Шүүх хурал дууссаны дараа би Чингис хаан киног монгол найруулагчтай ,монгол жүжигчидтэй хийж эхлэх болно.
Ингээд монголчууд бидний Чингис хаан кинотой болох гэсэн үлгэр маань дуусаж байна. Амар сайхан жаргаад дууссангүй. Монголчууд бид хичнээн сайхан боломжоо алдаа вэ гэдгээ одоо ойлгож байна. Монгол Улс Их хааныхаа нэрийг дэлхийн кино урлагт ромын Цезарь, их Александр, Наполоен нарын үр сад шиг мөнхөлж чадсангүй. Сосорбарам Чингис хааны дүрд тоголж, амьд явсаныхаа хүслийг биелүүлсэнгүй, Нямгаваа найруулагч олон жилийн хөдөлмөрөө хүнд булаалгаж, Монголын ардын найруулагч болох боломжоо алджээ. Кадакавагийн кинонд туслах болж , үг хэлэх эрхгүй хэдэн төгрөг авж байснаас огт оролцоогүй бол Нямгаваад дээр байсан байх. Кино гарж эхлэхээс өмнө Японы ТВ гээр гарж байсан нэвтрүүлгүүдийг үзэхэд Монгол улсаас мөнгө гаргасан, тусламж үзүүлсэн гэж хэлж ярьж байхыг би лав олж үзээгүй. Бүгд л 10000 хүн, 5000 цэрэг оролцуулахад их хэцүү байлаа, мөнгө ч их зарлаа хэмээн ярьж байсан. Хулан хатны дүрд тоглох жүжигчинг ч Солонгосоос авж байхын оронд Монгол охин тоглуулж болоогүй гэж үү хэмээн бодогдож байлаа. Чингис хаан кинотой болох гэсэн Монголын ард түмний хүсэл мөрөөдөл ийнхүү Кадокава хэмээх хийтэй нэгэн японы тоглоом болоод өнгөрөв. Киноны албан танилцуулга дээр Кадокавагийн урьд дүр нь Чингис хаан байсан гэж бичжээ. Бөө удган тэгэж хэлсэн гэнэ. Мөн Кадокавагийн эцэг Энэтхэгээс нэгэн чулуун бурхан авсан нь Чингис хааны үеийн нийслэл Хар Хорин хотод байсан эд байжээ. Тэгээд 28 жилийн өмнө чулуун бурхан гэнэт Кадокавад Монголдоо харь гэж хэлсэн аж. Монголд очоод Чингис хааны дүрийг мөнхөл гэсэн тэнгэрийн зарлиг хүлээж авсан гэх. Тэгээд кино хийхээр шийдсэн гэнэ. Ёстой л хийтэй япон эр манай Эзэн Чингисийн нэрээр бизнес хийж байна гэхээс өөр юу гэх вэ.
М.Сугар-Эрдэнэ Токио хотоос
|
Бичсэн:
16:04, 2007-05-03 |
Сэтгэгдэл бичихt
|
|
|
